| Een op 22 november 1824 uiterst
voortvarend gesloten contract met de
eigenaren van het Leekster en Zevenhuizer Hoofddiep
zal tot grote irritatie van die eigenaren tot helemaal
niks leiden. |
| Een
begroting voor een 'verwerij' in de kolonie
Veenhuizen, gedateerd 18 September 1828, en van de
hand van de onderdirecteur voor de Fabrijk. Ik denk niet
dat het uiteindelijk doorgegaan is. |
| Een 'kortelijke'
rapportage van een bezoek aan Veenhuizen door de
directeur op 19 september 1828, waarbij hij met
dokter Sasse heeft gesproken en diens looneisen
overbrengt. |
| Burgemeester Tonckens van Norg vraagt zich
26 september 1828 af of de nieuw aan te leggen
begraafplaats in zijn plaats groot genoeg
moet zijn om ook Veenhuizenaren te bergen. |
| Over de crisis in de gezondheidstoestand van wezen in het 3de gesticht Veenhuizen in 1829 zijn zoveel stukken en rapporten dat ik er een apart overzicht van gemaakt heb. |
| De directeur der koloniën doet op 10
januari 1829 verslag van een bezoek
aan Veenhuizen, loopt diverse zaken langs, rapporteert een
geweldincident en bespreekt met dokter Sasse een
sollicitant. |
| Dominee Johannes Heersprink meldt op 29 januari 1829 een schreeuwend gebrek aan 'Kerk- en onderwijsboeken'. Meer dan de helft van zijn catechisanten heeft geen 'vraagboeken'. |
| Net als begin januari schrijft de directeur
der koloniën ook op 6 februari 1829 een verslag
van zijn bezoek
aan Veenhuizen, waarbij hij alle facetten van het leven
daar langsloopt. |
| Op 16 februari 1829 sturen de
'kerkmeesters der Protestantsche gemeente te Veenhuizen'
naar de permanente commissie de begroting
voor de Hervormde Gemeente Veenhuizen in 1829. |
| Van het rapport
van de directeur over Veenhuizen van 6 maart 1829
heb ik slechts fragmenten. De gezondheidstoestand is
buitengewoon gunstig en waterzuiveringsapparaten zijn
simpel te maken. |
| Op 12 maart 1829 stuurt de
directeur wat
stukken naar de permanente commissie waaruit blijkt
dat er tekeningen gemaakt zijn en het oude tuchtreglement
voor wezen naar Den Haag gaat. |
| Op 9 april 1829 een kort gehouden verslag van
Veenhuizen. In het eerste gesticht is plaats gemaakt voor
nieuw aankomende weeskinderen. Verder de koornmolen, het
karnen en het vee. |
| De pastoor van Veenhuizen wil gezien de
afstanden binnen zijn parochie graag een paard, maar
de permanente commissie weigert 17 juni 1829
daarvoor te betalen. |
| Op 19 september 1829 wendt
burgemeester Tonckens van Norg zich tot Gedeputeerde
Staten over de problemen die worden veroorzaakt door de in
1824 overhaast gegraven Kolonievaart. |
| Bij het verslag op 9 april 1832 van
zijn bezoek aan Veenhuizen meldt de directeur dat de vaart
watergebrek
heeft en de zaalopziener Van der Eijnde een
koloniste heeft bezwangerd. |
| In het jaarverslag over 1833
schrijft de directeur ook een stukje over 'de houtpoting
en het
houtgewas over 1833', waarin we kunnen lezen dat bij
het 3e gesticht 31,000 elzen en 2,700 berken zijn gepoot. |
| Bij een verslag
over Veenhuizen op 14 december 1833 maakt de
directeur melding van de bevestiging van dominee Van
Rinteln en de aanvaarding van zijn functie van de
geneesheer Huët. |
| Een verslag over Veenhuizen van de
directeur van 31 januari 1834 waarbij hij zijn
aandacht vooral richt op het werk in de diverse
'fabrieken'. En op de hekken in het eerste gesticht. |
| Adjunct-directeur Poelman van het eerste
gesticht heeft een beter voetpad
laten aanleggen voor kinderen die naar de kerk gaan.
Zonder eerst te vrage4n, maar het is 22 februari 1834
goed. |
| In het verslag
van de directeur van 13 juni 1834 lijkt hij wat
geïrriteerd dat er niet wat bijgebouwd wordt. 115
hangmatten worden noodgedwongen door TWEE weeskinderen
beslapen. |
| Een onbekende heeft een verslag gemaakt van de viering van Koningsdag 24 augustus 1834 in de kolonie Veenhuizen, welk verslag volgens een bijschrift is geplaatst in de Groninger Courant. |
| Op 10 december 1834 stelt directeur
Van Konijnenburg voor om ook de volwassenen in hun
hangmatten te voorzien van
matrassen in plaats van een losse opvulling van
stro. |
| De directeur stelt 3 februari 1835 voor
de smederij te
verplaatsen van het tweede gesticht naar het derde
gesticht, zodat die dichterbij de wagenmakerij is.
Waarschijnlijk gaat het niet door. |
| Op 21 februari 1835 doet de
directeur verslag van zijn bezoek
aan Veenhuizen. Weven bij het eerste gesticht gaat goed,
koeien van Ommerschans naar Veenhuizen, fabrikesbaas Klunt
gestoken en meer. |
| Een
verslag door de directeur van zijn laatste bezoek
aan Veenhuizen op 3 juni 1835. Wevers onder een
pannendak, twaalf knechten in de klompenmakerij, de
landbouw, het vee, enzovoort. |
| Adjunct-directeur van het derde gesticht
Sikke Berends Drijber onderhandelt met diverse betrokkenen
over een
vaarverbinding tussen Veenhuizen en Friesland. Op 13
juni 1836 doet hij verslag. |
| Een in augustus 1837 door
Gedeputeerde Staten van Drenthe opgestelde instructie voor de
sluiswachter van het sluisje tussen de Norgervaart
en de Veenhuizense Vaart. |
| Bij het bezoek van de
directeur aan Veenhuizen in maart 1838
dwingt het lang aanhouden van de winter en de huidige
nachtvorsten tot aanpassingen in het landbouwbeleid. |
| Als de rooms-katholieken vanaf ± 1836/1837
een orgel in hun kerk hebben, wordt dominee Kornelis van
Rinteln vreselijk jaloers. Op 2 februari 1840 ligt
er een
plan voor een protestants orgel. |
| Klein
gedeelte van het verslag van de directeur over
Veenhuizen, gedateerd 5 februari 1840, over
ongelijkheid tussen bedelaars- en arbeidersgezinnen en
voordracht Harbrecht-Van der Dooze. |
| De opstand van april 1840, deel 1:
De eerste geluiden
over de ongeregeldheden op 20 (2e Paasdag) en 21 april
1840 komen bij directeur Van Konijnenburg door een brief
van adjunct Kluvers. |
| De opstand van april 1840, deel 2: Het verslag dat inspecteur der koloniën Wouter Visser geeft van de ongeregeldheden en met name van zijn eigen optreden daartegen. |
| De opstand van april 1840, deel 3:
De omgeving is in rep en roer,
blijkens brieven van de burgemeester van Norg en de
gouverneur van Drenthe. |
| De opstand van april 1840, deel 4: De militaire veteranen zijn er blijkbaar helemaal klaar voor, want hun commandant, Johannes Thonhäuser, vraagt in ieder geval om extra munitie. |
| De opstand van april 1840, deel 5: Op 2 mei neemt de permanente commissie een aantal maatregelen, zo wordt de directeur van zijn verlof teruggeroepen. |
| De opstand van april 1840, deel 6:
Een andere maatregel is om de adjunct-directeur van de
vrije koloniën, Coenraad Hulst, tijdelijk het beheer over
het 2de gesticht te geven. Hij pruttelt tegen. |
| De opstand van april 1840, deel 7: Weer een andere maatregel is om inspecteur Visser naar Veenhuizen te sturen vanwaar hij verslag doet. |
| De opstand van april 1840, deel 8: Adjunct-directeur Kluvers begrijpt dat de bedoeling is hem de laan uit te sturen en reageert daarop met meerdere brieven.. |
| De opstand van april 1840, deel 9: Dwars
door dit alles loopt dat er plannen zijn de zaalopziener
Schaghen te ontslaan. Dat leidt tot andere verontruste
brieven uit Veenhuizen. |
| De opstand van april 1840, tenslotte:
Hoe het allemaal
afloopt. Kluvers en Schaghen vliegen eruit, maar er
mag niets naar buiten komen en het blijkt lastig de
aanstichters voor de rechter te brengen. |
| De nieuwe adjunct-directeur van het tweede
gesticht krijgt 31 oktober 1840 ook te maken met
een opstootje. Hij overweegt zelfs af te treden,
maar laat zich overreden te blijven. |
| Als de Tijdelijke Inspecteur der
Godsdienstige Israelitische Scholen op 3 september
1841 het verslag van zijn inspectiereis publiceert,
blijkt hij uiterst
positief over de joodse gemeenschap in Veenhuizen. |
| Een van de regelmatige bezoeken van
de directeur aan de kolonie Veenhuizen in februari
1842. Hij loopt alle vormen van landbouw- en
industriële bedrijvigheid langs, met commentaar uit Den
Haag. |
| Er is gebrek aan ruimte
in Veenhuizen, zowel voor woonruimte als voor
werkzaamheden. Directeur Van Konijnenburg schrijft er november
1842 een (slechts gedeeltelijk getranscribeerde)
notitie over. |
| De directeur houdt het verslag van zijn bezoek
aan de kolonie Veenhuizen in april 1843 dit keer
kort. Winterrogge, zomerrogge, pramen met mest,
katoen-spinnerij en een dronken zaalopziener. |
| De opstand van mei 1843, deel 1: De
directeur is net terug van een bezoek aan Veenhuizen als
hij 9 mei 1843 bericht krijgt van een 'onaangename
passage'. Opstand en
vechten! |
| De opstand van mei 1843, deel 2: Twee
dagen later, op 11 mei 1843, stuurt de directeur het volgende verslag
vanuit Veenhuizen. Alles is onder controle. |
| De opstand van mei 1843, deel 3: Als
de permanente commissie er op 24 juli 1843 over te
spreken komt, blijkt de angst van adjunct-directeur
Rensing voor haar
oordeel onterecht. |
| De opstand van mei 1843, deel 4: Een
week na het oproer schrijft Sophia Petronella Jacoba
Walraven een protestbrief:
als dat het hier tegenswoordig gaat als dat het schande
is. |
| De opstand van mei 1843, deel 5: Het
oproer mondt uit in een rechtszaak in
oktober 1843 waarvan ik geen transcriptie heb. De
directeur maakt in een brief melding van een zeer forse
eis: de doodstraf. |
| Er zijn tekorten in de magazijnen. De
directeur rapporteert 8 februari 1844 dat de
eindbeslissing daarover nogal nadelig uit
valt voor de magazijnmeester De Lange. |
| Van het zeer lange verslag van het bezoek van de directeur in maart 1844 heb ik alleen transcriptie van de gedeelten over proefnemingen met de stoomspinnerij. En iets over de directeur daarvan. |
| Een kortgeleden ontslagen bedelaarskolonist
komt juni 1844 met beschuldigingen
over onzedelijk gedrag van employés bij het tweede
gesticht te Veenhuizen. De directeur gaat op onderzoek. |
| Op 31 juli 1844 moet de directeur
melding maken van een ongeluk in de stoomspinnerij. En
niet zo'n kleintje ook, het moet een enorme knal geweest
zijn, alles
is ontzet. |
| Lege bladzijde |