Naar het overzicht
van Veenhuizense weeskinderen
Frederiksoord, 19 Maart 1838
Ter voldoening aan de Marginale van den 3e dezer maand N. 5 heb ik de eer UWEdGeb. te berigten, dat de lengte maat van de navolgende weezen is, als volgt:
Pieter Stśśrman
1.427 el Hendrik Havik 1.565 el P. L. Uijttendaal 1.590 el Js, Roos 1.548 el Cs. Haarman 1.564 el Hk. Brośwer, meer dan de vereischte lengte voor de miliciėns, en Jan Kort 1.563 el
en dat, alzoo, slechts P. L. Uijttendaal en Hk. Brouwer, die overigens ook geen ligchaams gebreken hebben, voor de militaire dienst geschikt zijn en daar bij geen aanspraak maken op vrijstelling, om eenige andere redenen.
De juiste lengte van Hk. Brouwer is mij niet opgegeven geworden en, om geen meer tijd te verliezen, heb ik gemeend hierover niet verder aan de Directie van het 1e Gesticht te moeten schrijven.
De Directeur der Kolonien
J. van Konijnenburg
Voor de duidelijkheid: een el is een meter en om goedgekeurd te
worden voor militaire dienst moet je 1.57 meter zijn. Er zijn er
dus drie (Hendrik Havik, Cornelis Haarman en Jan Kort) die niet zo
veel lengte te kort komen. De laatste heeft een toepasselijke
naam.
Wie meer over bovenstaande wil weten zal naar het archief moeten om in invnr 470 te kijken naar de brief van 3 maart 1838 met nummer N5 die de aanleiding is voor dit schrijven en in invnr 471 naar de bespreking van deze brief op 24 maart 1838 onder agendapunt N31. Van die invnrs zijn geen scans.
Hieronder doe ik een poging te achterhalen welke jongens hier
door de directeur bedoeld worden. Het blijken allemaal jongens uit
Haarlem en omgeving te zijn.
Er zijn twee weesjongens die Pieter Stuurman heten, maar die uit
Schagen, geboren 26 mei 1819, weesnummer 1273, zie hier, is op
13 mei 1837 in militaire dienst gegaan, dus die kan het niet zijn.
● De juiste Pieter Stuurman heeft het weesnummer 376 in de
wezenregisters met invnrs 1411 en 1412, is geboren 12 oktober
1819, en is afkomstig uit Haarlem dat hem op 18 april
1833 het kindergesticht heeft binnengevoerd.
Later wordt hij uitverkoren voor een vervolgopleiding op het
Instituut voor Landbouwkundige Opvoeding te Wateren. In het
kwekelingenregister met invnr 1582 (daarvan zijn geen scans) staat
hij met kwekelingennummer 35. Hij is op 28 juli 1836, dus
drie jaar na aankomst, van Veenhuizen overgegaan naar Wateren.
Hij zal op 15 april 1839 het kindergesticht met ontslag
verlaten.
● Hendrik Havik staat met het weesnummer 903 in het
wezenregister 1829-1830 met invnr 1410, in het wezenregister
1831-1834 met invnr 1411 en in het wezenregister 1835 en verder
met invnr 1413.
Volgens die registraties is hij geboren 29 mei 1819,
rooms-katholiek en afkomstig uit Haarlem, dat hem op 7
juni 1830 het wezengesticht heeft binnengebracht, als
onderdeel van een groep van 22 kinderen uit Haarlem en Leiden.
Designatienummer 175/3.
Hij verlaat het gesticht met ontslag op 9 april 1839.
● Peterus Lambertus Uijttendaal, ook wel met de voornamen
Pieter Lammertse, staat met het weesnummer 2150 in het
wezenregister 1831-1834 met invnr 1411 en in het wezenregister
1835 en verder met invnr 1413.
Volgens die registraties is hij geboren op 14 september 1819
in 's Graveland, rooms-katholiek en afkomstig uit Haarlem,
dat hem op 30 juli 1833 naar Veenhuizen heeft gebracht.
Achter zijn naam staat 'os', wat staat voor Ommerschans, maar dat
moet een vergissing zijn, want ik kom hem en bij de tuchtraad en
in de strafkolonie niet tegen.
Zoals uit bovenstaande meting verwacht mag worden, verlaat hij het
kindergesticht door op 24 augustus 1838 in militaire
dienst te gaan.
● Johannes Roos staat met het weesnummer 1614 in
het register van het derde gesticht met invnr 1572, in het
wezenregister 1829-1830 met invnr 1410, in het wezenregister
1831-1834 met invnr 1411 en in het wezenregister 1835 en verder
met invnr 1413.
Volgens die registraties is hij geboren op 30 januari 1819,
rooms-katholiek en afkomstig uit Haarlem, dat hem op 19
september 1825 (dus zes jaar oud!) naar het kindergesticht
heeft gebracht. Dat betekent dat hij in het derde gesticht zat
tijdens de gezondheidscrisis daar, zie dit overzicht.
Designatienummer 22/68.
Johannes Roos gaat met ontslag op 9 april 1839.
● Cornelis Haarman staat met het weesnummer 1567
in het wezenregister 1829-1830 met invnr 1410, in het
wezenregister 1831-1834 met invnr 1411 en in het wezenregister
1835 en verder met invnr 1413.
Volgens die registraties is hij geboren 8 maart 1819 te Haarlem,
hervormd en door Haarlem naar het kindergesticht gebracht op 27
juli 1829. Designatienummer 153/2.
Hij verlaat Veenhuizen met ontslag op 9 april 1839.
● Hendrik Brośwer staat met het weesnummer 632
in het wezenregister 1831-1834 met invnr 1411 en in het
wezenregister 1835 en verder met invnr 1412.
Volgens die registraties is hij geboren op 4 mei 1819,
gereformeerd en afkomstig uit Haarlem dat hem op 17
juli 1831 naar het kindergesticht heeft gebracht.
Hij verlaat Veenhuizen met ontslag op 12 april 1839.
● Jan Kort staat met het weesnummer 354
in het wezenregister 1831-1834 met invnr 1411 en in het
wezenregister 1835 en verder met invnr 1412.
Volgens die registraties is hij geboren op 26 november 1819
te Hoorn, hervormd en door Haarlem naar het
kindergesticht gebracht op 13 juni 1832. Designatienummer
205/6.
Bij de marine zijn ze niet zo streng en later dit jaar, op 20
november 1838 gaat hij naar de marine, maar daarvan keert
hij al op 21 december 1838 terug. Daarna verlaat hij
Veenhuizen met ontslag op 9 april 1839.
Tegelijk met hem, dus op 13 juni 1832, arriveren in het
kindergesticht nog twee jongens met de achternaam Kort, ook uit
Haarlem en ook hervormd. ik weet niet of dat broers zijn, maar het
is ook gezien de verhouding tussen de diverse geboortedata wel
waarschijnlijk:
● Jacobus Thijmen Kort staat met het weesnummer 137
in het wezenregister 1831-1834 met invnr 1411 en in het
wezenregister 1835 en verder met invnr 1412. Designatienummer
205/4.
Volgens die registraties is hij geboren op 22 april 1823.
Hij zal Veenhuizen met ontslag verlaten op 8 oktober 1840,
tegelijk met:
● Gijbert Kort (zal waarschijnlijk moeten zijn Gijsbert
Kort) staat met het weesnummer 314 in het
wezenregister 1831-1834 met invnr 1411 en in het wezenregister
1835 en verder met invnr 1412. Designatienummer 205/5.
Volgens die registraties is hij geboren op 13 mei 1825.
Hij verlaat Veenhuizen met ontslag op 8 oktober 1840,
tegelijk met Jacobus Thijmen Kort.
Die laatste is op dat moment zeventien jaar en Gijsbert is
vijftien, terwijl wezen normaal pas met ontslag gaan als ze
twintig zijn, zie
hier, dus dat betekent dat er familie is die heeft
aangeboden de twee jongens in huis te nemen.
Dat blijkt te zijn hun vader Jacob Kort, schoenmaker op de kamp, bij de turfmarkt te Haarlem. Zie invnr 238 scan 219.