De borgtochten van ambtenaren van de Maatschappij van Weldadigheid vanaf 1832

De boekhouder des directeurs was al verplicht een borgtocht te hebben, dat is bepaald toen de functie in het leven werd geroepen. Per 9 juli 1831 besluit de permanente commissie dat ook de directeur zelf, de adjunct-directeuren en de onderdirecteuren, oftewel alle mensen die met veel geld omgaan, een borg moeten hebben.
Het is besluit 9 juli 1831 N3: Instelling van borgtogten voor de Directeur, Adjunct & Onderdirecteurs, inventarisnummer 969, en het luidt als volgt:

De Permanente Commissie etc

In aanmerking nemende dat ofschoon de comptabele ambtenaren der Maatschappij bij voortduring steeds alle vertrouwen verdienen, de ondervinding echter de noodzakelijkheid heeft doen zien van het vorderen van borgtogt van alle ambtenaren in de Kolonien, welke geldelijk beheer uitoefenen, en zulks ten einde de Maatschappij zoo veel doenlijk vrijtewaren voor de mogelijke nadeelen, welke eene min getrouwe pligtsbetrachting van de zijde der ambtenaren haar zoude kunnen berokkenen.

Dat het stellen van zulk eenen borgtogt, behalve van den boekhouder des Directeurs, als welke daartoe bereids verpligt is verklaard, voornamelijk gevorderd kan worden van den Directeur, de Hoofden der gestichten en de Onderdirecteurs in de Kolonien.

Nader gelet op de sub 23 Junij ll. N14 en advies gehouden missive van den Directeur der Kolonien van den 14 bevorens N1010 in verband met deszelfs missive van den 19 Meij jl. N839 en de aanschrijving van de P. C. van den 31e dier maand N11.

Besluit:

Artikel 1
De borgtogten in de premissen dezer bedoeld worden vastgesteld op de navolgenden voet, te weten:
● Voor den Directeur der Kolonien f 10,000:-
● Voor den adjunctDirecteur van het etablissement van de Ommerschans op f 2000:-
● Voor den adjunctDirecteur van het 1 Gesticht te Veenhuizen op f 2,000:-
● Voor den Instituteur te Wateren op f 750:-
● Voor de onderdirecteurs in de gewone Kolonien op f 750:- voor elk
● Voor de onderdirekteurs binnen te Ommerschans, Veenhuizen N1, 2 en 3 op f 1000:- voor elk
● Voor de onderdirekteurs buiten in evengemelde gestichten op f 750:- voor elk.

Artikel 2
De adjunctDirekteur der gewone kolonien wordt, als geene behandeling van penningen hebbende voorloopig vrijgesteld van het presteren van borgtogt, terwijl ten aanzien van den borgtogt door de adjunctDirecteurs van het 2e en 3e Gesticht te stellen door de P. C. nadere bepalingen zullen worden gemaakt.

Artikel 3
De borgtogten, door de ambtenaren voorschreven te stellen, zullen in geld of vaste goederen worden gepresteerd, zullende in eerstgemelde geval aan de borgstellers voor het in de Maatschappelijke Kas gestorte eene jaarlijksche rente van vijf ten honderd worden gegeven, terwijl in het andere geval door de belanghebbenden zoodanige acte van verband zal behooren te worden gepasseerd als door de P. C. nader zal worden opgegeven.
Voor zoo verre het storten van eenen borgtogt op evengemelden voet den ambtenaren bezwaarlijk mogt vallen zal een personele borgtogt, mits ten genoege van de P. C. , voldoende zijn.

Artikel 4
De Directeur der Kolonien zal zoo spoedig mogelijk aan de P. C. verslag doen van de keuze welke naar aanleiding van het vorige artikel door de ambtenaren zal zijn gedaan, ten einde de P. C. de verdere beschikkingen ter executie van deze resolutie zoude kunnen nemen.
Afschrift dezes etc.

En heeft de P. C. besloten aan den Direkteur te schrijven hetgeen volgt:

Bij onze resolutie van heden welke UwEd hiernevens gevoegd zal vinden, hebben wij bepalingen vastgesteld nopens de prestatie van borgtogten door de ambtenaren in de Kolonien welke beheer van penningen hebben.

Wij hebben gemeend voor de adjunctDirecteurs der gestichten 2 & 3 te Veenhuizen voorloopig geene bepalingen te moeten maken, uit hoofde van de mogelijkheid eener verandering in het administratief beheer van dezelve ten gevolge van het waarschijnlijk vertrek van de Onderdirecteur binnen van het 3 Gesticht.

Wij wenschen het daarvoor te hebben gehouden dat de gemaakte bepalingen geenszins worden beschouwd als gegrond op eenig wantrouwen, welke wij van de ambtenaren zouden hebben, maar als voortgesproten uit het beginsel om alle takken van bestuur zoo veel mogelijk tot dat punt van orde te brengen welke ook voor andere administratien is aangenomen en bij langer gemis waarvan het hoofdbestuur der Maatschappij niet vrij van berisping zou blijven.

Wij verzoeken UwEd de ambtenaren daarop opmerkzaam te maken.
De P. C.

De notariële akten met borgstellingen zijn bewaard gebleven. Ze kunnen familie-onderzoekers interessante informatie opleveren met wie een employé een zo goede band had dat die ander garant voor hem wilde staan.
Een aantal borgstellingen, inclusief een voorbeeldformulier, zitten in inventarisnummer 1002. Een aantal andere in inventarisnummer 1008 en in die laatste map zit ook een register van de mensen die een borgtocht hebben.
Hieronder een overzicht van de namen, met hoogstzelden iets meer informatie. Veel mensen staan er vaker dan een keer in, omdat bij elke functie-verandering een nieuwe borgstelling nodig was. En blijkbaar moeten op een gegeven moment sommige winkeliers ook:

● 1. T.H.P. van Marle, boekhouder directeur, borgsteller Theodorus Egbertus van Marle te Monnickendam
● 2. Bartholomeus Schurer, onderdirecteur van Willemsoord
● 3. Lambert Nijenbandering, onderdirecteur-buiten van Veenhuizen-2 en -3
● 4. Jacob Kluvers, onderdirecteur-binnen Veenhuizen-2 (zie ook deze pagina)
● 5. Jannes Poelman, adjunct-directeur Veenhuizen-1
● 6. Gerrit Kuipers, onderdirecteur-buiten Veenhuizen-1
● 7. Coenraad Hulst, onderdirecteur-binnen Veenhuizen-3, borgsteller mr. Wolter Hendrik Hofstede te Assen
● 8. Jan Frederik Krieger, onderdirecteur-binnen Veenhuizen-2 (zie ook deze pagina)
● 9. Sikke Berends Drijber, adjunct-directeur Veenhuizen-3
● 10. Jan Bosscha, onderdirecteur-buiten Ommerschans
● 11. Kornelius Mulder, adjunct-directeur Ommerschans
● 12. Cornelis Wilhelmus Rensing, onderdirecteur-binnen Ommerschans: Acte van Borgtocht gepasseerd door Frederik Swam te Almelo, ten behoeve van C.W. Rensing, Onderdirecteur van het Etablissement de Ommerschans binnen, ten beloope van f 1000.00 ten overstaan van Notaris J. van Riemsdijk te Almelo, den 12 April 1832.
● 13. Adrianus de Geus, adjunct-directeur Veenhuizen-2
● 14. Jan Hessels van Wolda, Instituteur te Wateren
● 15. T.H.P. van Marle, boekhouder directeur
● 16. Alle Jans Wijkstra, onderdirecteur-buiten Ommerschans
● 17. Adrianus de Geus, adjunct-directeur Ommerschans
● 18. H. Faaken, onderdirecteur Frederiksoord
● 19. Coenraad Hulst, adjunct-directeur Veenhuizen-2, borgsteller mr. Wolter Hendrik Hofstede te Assen
● 20. Geert Meine Bersma, onderdirecteur Wilhelminaoord
● 21. Kornelis Laarman, onderdirecteur-binnen Veenhuizen-1
● 22. T.H.P. van Marle, boekhouder directeur
● 23. Adrianus de Geus, adjunct-directeur Ommerschans
● 24. Kornelis Laarman, onderdirecteur-binnen Veenhuizen-2
● 25. A.H. Idserda, onderdirecteur Wilhelminaoord
● 26. Pieter Postema, onderdirecteur Willemsoord
● 27. Augustinus Matthias Jacobus Textor, onderdirecteur-binnen Veenhuizen-1
● 28. Coenraad Hulst, adjunct-directeur vrije koloniën, borgsteller mr. Wolter Hendrik Hofstede te Assen
● 29. Jacob Kluver, adjunct-directeur Veenhuizen-2
● 30. Willem Lodewijk Dammers, winkelier te Willemsoord
● 31. J.L. Hovingh, onderdirecteur Willemsoord
● 32. Jan Frederik Krieger, onderdirecteur-binnen Ommerschans
● 33. Cornelis Wilhelmus Rensing, onderdirecteur-binnen Veenhuizen-3: Acte van Borgtocht, gepasseerd door J.A. Elzinga te Groningen, ten behoeve van C.W. Rensing, Onderdirecteur van Veenhuizen, 3e Etablissement binnen, ten beloope van f 1000.00 ten overstaan van Notaris J.N. Quintas te Groningen, den 6e augustus 1838.
● 34. Pieter Postema, onderdirecteur-buiten Ommerschans
● 35. Adrianus Hulst, adjunct-directeur Ommerschans
● 36. Abraham Bernard Ente, onderdirecteur-binnen Veenhuizen-2
● 37. Johan Hendrik Engelbregt, adjunct-directeur Veenhuizen-2
● 38. Sikke Berends Drijber, adjunct-directeur Veenhuizen-3
● 39. Cornelis Wilhelmus Rensing, adjunct-directeur Veenhuizen-2: Acte van Borgtocht,gepasseerd voor J.A. Elsinga te Groningen, ten behoeve van C.W. Rensing, Adjunct-Directeur van het 2e Gesticht te Veenhuizen, ten beloope van f 2000.00 ten overstaan van Notaris J.N. Quintas te Groningen, den 22e Augustus 1843.
● 40. Willem Lamberts Heidema, onderdirecteur-buiten Veenhuizen-2
● 41. Johannes Hendrikus Geraets, Instituteur te Wateren
● 42. Jan Bosma, onderdirecteur-binnen Veenhuizen-3
● 43. Jan Frederik Krieger, adjunct-directeur Veenhuizen-2
● 44. Cornelis Wilhelmus Rensing, adjunct-directeur Veenhuizen-1: Acte van Borgtocht, gepasseerd voor den Heere J.A. Elsinga te Groningen ten behoeve van C.W. Rensing, Adjunct-Directeur van het 1e Gesticht te Veenhuizen, ten beloope van f 2000.00, ten overstaan van den Notaris J.N. Quintas te Groningen, den 29e Augustus 1845.
● 45. Gerardus Johannes Hendriks, onderdirecteur-binnen Veenhuizen-2
● 46. Sebastianus Tillemanus van Son, onderdirecteur-binnen Ommerschans
● 47. Gerardus Johannes v.d. Schroeff, onderdirecteur-binnen Ommerschans
● 48. G.W. van Lemel, onderdirecteur-binnen Veenhuizen-2
● 49. François de Plot, onderdirecteur Willemsoord
● 50. C.J. Hulsebosch Vledden, onderdirecteur Veenhuizen-2
● 51. J.L. Hoving, winkelier te Willemsoord
● 52. M. van der Ven, winkelier te Willemsoord