Aankomst
Vlaardingen draagt het gezin van Albertus Vink Hoogendijk en
Maria Huussen voor. De permanente commissie van de
Maatschappij van Weldadigheid accepteert de voordracht op 31
januari 1825, zie designatie 64 in het designatieregister
1824. Dan duurt het even, maar op 2 mei 1825 komt het
gezin in Veenhuizen aan.
Volgens het designatieregister komen ze in het tweede
gesticht, maar ze staan in het stamboek van het derde
gesticht met invnr 1572 als bewoners van woning 82 van dat derde
gesticht op scan 118. Zie bovenaan de pagina hoe de scans te
bereiken zijn.
Van die inschrijving en latere inschrijvingen neem ik de
gezinsgegevens over, met de kanttekening dat de
kolonieadministratie slechts de aantekeningen zijn van een
particuliere organisatie en dus geen officiële bron waarop
blindgevaren mag worden.
Gezinssamenstelling
● Albertus Vink Hoogendijk is volgens die
inschrijvingen geboren in mei 1772. Volgens zijn
overlijdensakte is het 5 mei 1772 te Vlaardingen, als zoon
van Paulus Hogendijk en Agatha Vink. Hij is net als de rest van
het gezin hervormd. Hij is getrouwd met:
● Maria Huussen, geboren 3 mei 1782. Volgens een
trouwakte is 5 mei 1782 haar doopdatum te Delft en is zij dochter
van dochter van Hendrik Husen en Alida op den Kleijnenool. Het
echtpaar heeft de volgende kinderen bij zich:
● Paulus Hendrik Hoogendijk, geboren op 26 januari
1811,
● Alida Hoogendijk, geboren op 26 september 1814,
● Arie Hoogendijk, geboren op 30 november 1818, en
● Catharina Hoogendijk, geboren op 1 mei 1824.
Wilhelminaoord
Ze blijven een kleine drie jaar in Veenhuizen, dan wordt het
gezin gepromoveerd tot vrije kolonisten. Per 14 maart 1828
betrekken ze hoeve 79 van Wilhelminaoord, zie voor de locatie dit
kaartje. Ze staan geadministreerd in de stamboeken van
Wilhelminaoord met de invnrs 1352 en verder.
De man des huizes Albertus Vink Hoogendijk overlijdt op 16
november 1828. Ze krijgen dan een ingedeelde in huis om met
het landwerk te helpen.
Hertrouwen
Op 19 oktober 1832 hertrouwt Maria Huussen, met de
kolonistenzoon Wiilem Raaphorst. Maria is vijftig, de
bruidegom is 29 jaar oud. Dergelijke huwelijken tussen jongemannen
en oudere weduwen komen in de vrije koloniën vaker voor, zie De
strafkolonie pagina 72-73 en deze pagina op de
site. Willem Raaphorst trekt er bij in en de hoeve wordt
overgeschreven op zijn naam.
Dochter Alida Hoogendijk verlaat met ontslag het gezin en
de koloniën op 9 mei 1834. Ze trouwt een voorzoon van de
Goudse kolonist Hendrik Raaphorst en bevindt zich later te
Veenhuizen, maar op welke basis dat is weet ik niet.
Verhuizen
Per 24 maart 1838 verhuist het gezin naar hoeve 98, zie
de locatie.
Op 10 mei 1838 gaat de oudste zoon Paulus Hendrik
Hoogendijk met drie maanden verlof om te proberen in de
gewone maatschappij een baan te vinden. Zie de
regeling waar dat op gebaseerd is. Het lukt hem en hij keert
niet meer terug. Hij blijft wel in de buurt en woont met
echtgenote en kinderen vermoedelijk in het huttendorp in
Vledderveen.
Nu zijn er twee kinderen via de voordeur weggegaan. Dat gaat de
andere twee niet lukken.
Tuchtraad-1
Bij de raad van toezicht van Wilhelminaoord van 5 januari 1842
moeten Arie Hoogendijk en de kolonistendochter Maria Beun
uit Leiden verschijnen. Bijlage 2 op deze pagina. De
beschuldiging is dat hij haar zwanger gemaakt heeft. 'Beiden
ondervraagd zijnde hebben geantwoord dat zulks onwaar is. Zie over
de familie Beun deze pagina.
Het wordt behandeld bij de 'Raad van Policie en tucht in de
Gewone Koloniën' van 12 februari 1842, hoger op dezelfde pagina,
en dan blijven ze gewoon stug ontkennen. Maar ze weten dat die
ontkenning op den duur niet vol te houden is en in op 2 maart
1842 lopen zowel Arie Hoogendijk als Maria Beun van de
kolonie weg.
Huttendorp
Blijkbaar hadden ze alles al lang van te voren helemaal geregeld,
want ze trouwen die dag te Weststellingwerf. Hun eerste kind wordt
26 mei 1842 geboren dus ze hebben bij de raad van toezicht
en de tuchtraad glashard staan te liegen.
Dat kind en volgende kinderen worden geboren in Weststellingwerf,
dus vermoedelijk wonen ze in het semi-illegale huttendorp dat
eerst bekend staat als 'de hutten onder Noordwolde', later als
Noordwolde-Zuid en nog later als Lombok. Na de dood van Arie
Hoogendijk keert Maria terug op de kolonie met drie kinderen uit
het huwelijk:
● Albertus Vink Hoogendijk, geboren 26 mei
1842. Hij trouwt later de familie van zijn moeder in door in
het huwelijk te treden met kolonistendochter Maartje Beun en wordt
kolonist.
● Johannes Hoogendijk, geboren 2 januari 1844,
● Maria Hoogendijk, geboren 14 mei 1846.
Tuchtraad-2
Bij de jongste uit het gezin, Catharina Hoogendijk,
looopt het net zo als met haar broer. Van de raad van toezicht van
Wilhelminaoord van 18 juni 1849 heb ik geen transcriptie,
maar wel van de
behandeling dezefde dag bij de raad van politie en tucht.
Voorgeroepen worden 'de kolonisten kinderen Catharina Hoogendijk
en Sybrandus Leltz wegens onzedelijke omgang met elkander ten
gevolge waarvan eerstgenoemde in een zwangeren staat verkeert'.
Sybrandus Leltz is een kolonistenzoon uit Harlingen. Het
jonge stel heeft blijkbaar geen zin in de tuchtraad, want ze weten
dat op ongehuwde zwangerschap altijd een verbanning voor
onbepaalde tijd naar de strafkolonie op de Ommerschans staat. 'De
beschuldigden zijn niet verschenen, zijnde de Raad echter ook niet
met hunne desertie bekend.'
Daar wordt aan gewerkt, op 20 juli 1849 deserteren zowel
Catharina Hoogendijk als Sybrandus Leltz. Vermoedelijk is dat de
dag dat de zelfgebouwde plaggenhut in het huttendorp gereed is. Ze
trouwen kort daarop, 3 augustus 1849, en blijven gezien de
geboorten van de kinderen wonen in het huttendorp, maar zij keren
niet meer in de kolonie terug.
Tot slot
Daarmee is het nest leeg en bestaat het gezin alleen nog uit
Willem Raaphorst en Maria Huussen weduwe A.V. Hoogendijk. Plus
heel veel ingedeelden. Per 27 november 1858 wordt het
echtpaar teruggezet naar de rangen van arbeidershuisgezin te
Veenhuizen. Ze staan in dat stamboek met invnr 1575 als bewoners
van woning 11 van het eerste gesticht en daarna woning 7 van het
derde gesticht.
Zoals op deze pagina
betoogd onder het kopje 'Laatste arbeidershuisgezinnen' valt niet
te achterhalen waar arbeidersgezinnen blijven als de Staat in
1859 de gestichten te Veenhuizen en Ommerschans overneemt
van de Maatschappij van Weldadigheid. Dat geldt ook voor dit stel.
Blijkbaar blijven ze in Veenhuizen, want Maria Huussen overlijdt
daar op 25 juli 1861 en Willem Raaphorst op 31 maart
1870.