Delft draagt het gezin voor van George Coenraad Kuntz en
Johanna Dorothea Henrietta Bergveld. De permanente commissie
van de Maatschappij van Weldadigheid accepteert de voordracht op 9
januari 1827 (designatieregister invnr 1395) en op 16 maart
1827 komt het gezin in Veenhuizen aan.
Aankomst
Er bevindt zich een aankomststaat van die dag in invnr 1370.
Daarvan zijn geen scans, zodat we het moeten doen met mijn
gebrekkige fotootje:
Ze komen gelijk aan met de familie Charldorp uit Leiden en dat
verklaart waarschijnlijk waarom ze in de stamboeken abusievelijk
ingeschreven zijn als afkomstig uit Leiden. Maar dat zijn ze dus
niet. Ze worden ondergebracht in woning 37 van het derde gesticht
en ze staan geregistreerd in het stamboek van dat gesticht met
invnr 1572 op scan 138. Zie helemaal bovenaan de pagina hoe de
scans te bereiken zijn.
Van die inschrijving neem ik de gezinsgegevens over, gecorrigeerd
met gegevens die mij verstrekt zijn door familieonderzoeker Coen
Kunz.
Gezinssamenstelling
● George Coenraad Kuntz is volgende de
kolonieadministratie geboren 19 juni 1781. Volgens
familieonderzoek is hij 20 juni 1781 gedoopt in de
Evangelisch-Lutherse Kerk van Den Haag als vierde kind van Georg
Konrad Kuntz en Anna Catharina Schendelaer.De familienaam komt ook
voor als Kunz, Koens en Coens. Hij is getrouwd met:
● Johanna Dorothea Henrietta Bergveld, geboren 15
juli 1774. Volgens familieonderzoek is dat te Namen in België. Bij
hun aankomst heeft het echtpaar de volgende kinderen bij zich:
● Martinus Kuntz, geboren 9 maart 1806 in
Delft,
● Johanna Wilhelmina Kuntz, geboren 5 juni 1810
in Delft, en
● Jan Kuntz, geboren 27 april 1813 in
Delft. Volgens familieonderzoek heet hij voluit Johannes Erardus
Kuntz.
Verhuizing?
Op enige moment, er staat geen datum bij, wordt woningnummer 37
doorgehaald en vervangen door 78. Of dat betekent dat ze verhuizen
of dat de woningen hernummerd zijn weet ik niet.
Tuchtraad
In 1829 komen er nieuwe tuchtregels voor de koloniën.
Arbeiderskolonisten vallen onder het 'Reglement van Policie en
Tucht voor de kolonisten huisgezinnen van 8 july 1829' en daarin
is vastgelegd - zie artikel 10 van dat reglement - dat er ook
twee arbeiderskolonisten in de tuchtraad zitting nemen. Omdat ze
door de diretie van hun gesticht moeten worden voorgedragen, zijn
dat de kolonisten waar die directie het meeste vertrouwen in
heeft.
George Coenraad Kuntz zit vanaf eind 1829 in de tuchtraad
van het derde gesticht. Dat begint bij de zitting
van de tuchtraad voor veteranen van 10 december 1829.
Een duif en een mes
En vanaf 25 januari 1830 zit hij bij de raad van tucht voor arbeidersgezinnen, die te bereiken zijn via dit overzicht (alleen die van het derde gesticht dus). Daarbij doet zich op de zitting van 25 februari 1830 het verschijnsel voor dat zijn zoon, er staat niet bij welke, optreedt als getuige en als degene die uitsluitsel geeft over de rol van een mes bij een conflict over een duif dat ook staat beschrevenn in De strafkolonie pagina 114-115.
Ik heb van niet alle tuchtzittingen transcripties, maar ik zie
hem ook op de tuchtraad voor arbeiders van 10 december 1838 nog
rechtspreken.
Daarnaast zit hij bij de tuchtraad voor bedelaars, bereikbaar via
dit overzicht, op 10
juli 1832, 26 augustus 1835 en 7 december 1835. En één
keertje bij een zitting van de tuchtraad voor weeskinderen bij het
derde gesticht, zie 10 februari 1835.
Maar als gezegd heb ik niet van alle tuchtzittingen transcipties,
dus er zullen meer tuchtraden zijn waar hij bij zit..
Vreemde aantekeningen
De inschrijving loopt door in het stamboek van
arbeidershuisgezinnen met invnr 1573 op scan 36. Nog steeds woning
78 van het derde gesticht, maar er staan enkele moeilijk te
begrijpen aantekeningen:
'J. Koens in militaire dienst 27 september 1830.' Daarmee lijken
ze Jan te bedoelen en die is wel wat jong om in dienst te gaan.
Zeventien jaar en normaal gaan jongens op hun negentiende in
dienst.
Huwelijk
De aantekening 'J.W. Koens ontslagen 19 februari 1831' is ook een
beetje vreemd, want Johanna Wilhelmina Kuntz is zeven dagen
daarvoor al getrouwd met Pieter Karel van Gemert. Zie over
hem, over de verdere belevenissen van dit echtpaar en hun kinderen
op deze pagina.
Schuttersdienst
De volgende aantekeningen betreffen de nog steeds voortdurende
'algemeene wapening' omdat de Belgen zich in 1830 hebben
losgemaakt van de verenigde Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden.
De eerste is 'G.J. Koens in schuttersdienst 1 augustus 1832, terug
11 juli 1833'
Maar er bestaat geen G.J. Kuntz! Misschien bedoelen ze George Koenrath, maar dat kan niet, want die zit gewoon bij de raad van tucht van 28 maart 1833. Bovendien kan ik hem bij de Drentse Schutterij niet vinden.
Duidelijker is de aantekening: 'Martinus in schuttersdienst 25
okt. 1833'. Hem kan ik op de lijsten van Drentse schutters wél
vinden, dus hij is echt ten strijde getrokken.
Met z'n tweetjes
In het stamboek van arbeidershuisgezinnen 1834-1847 met invnr
1574 op scan 28 staan George Coenraad Kuntz en Johanna Dorothea
Henrietta Bergveld met z'n tweetjes. Ze krijgen op 16 februari
1836 dochter Johanna Wilhelmina met haar echtgenoot Pieter
Karel van Gemert en hun kinderen tijdelijk in huis, maar die gaan
17 april 1836 al naar een eigen woninkje in het eerste
gesticht.
Ook in het stamboek van arbeidershuisgezinnen 1848-1859 met invnr
1575 op scan 56 staan ze met hun tweetjes. Maar niet zo lang.
Op 9 november 1849 overlijdt Johanna Dorothea Henrietta
Bergveld.
Terugkeer Martinus
Op 6 apr 1851 keert zoon Martinus Kuntz terug in
Veenhuizen. Althans volgens het stamboek van militaire veteranen
met invnr 1590, maar waarschijnlijk is hij er al langer want hij
is in 1849 ook te Norg getrouwd. Misschien is hij een tijdje
inwonend bij zijn vader geweest, maar dat is nergens genoteerd.
Volgens scan 36 van invnr 1590 woont hij eerst in woning 53 van
het derde gesticht en daarna in een 'veldwachterswoning', waardoor
het logisch lijkt dat hij ook als veldwachter werkzaam is. Hij is
(voor de tweede keer) getrouwd met:
Gezin
● Clara Maria Albronda, geboren 7
september 1822.
Er is nog één dochter bij uit het eerste huwelijk van Martinus
maar die overlijdt al snel te Veenhuizen. Van de kinderen uit zijn
tweede huwelijk noem ik:
● Geesje Koens, geboren 1 november 1849,
zij wordt later 'zaalopzichtster' te Veenhuizen,
● George Koenraad Koens, geboren 10
augustus 1854, een van de weinigen die Veenhuizen verlaat,
● Hendrika Koens, geboren 4 juli 1856,
zij blijft altijd in Veenhuizen,
● Teunis Koens, geboren 31 juli 1859,
in zijn latere leven koster van de protestantse kerk in
Veenhuizen, en
● Johanna Wilhelmina Koens, geboren 16
april 1864, zij trouwt later de schoolmeester van Veenhuizen
Hendrik Jan Tammel.
De stamvader in koloniale zin George Coenraad Kuntz heeft een
aantal jaren gezelschap aan de familie, tot zijn dood op 5
februari 1858.