Ze zijn bij hoeve 116 te vinden in het stamboek van Willemsoord
1835-1840 met invnr 1361 en het stamboek 1841-1847 met invnr 1362.
Zie bovenaan de pagina hoe de scans van die stamboeken te bereiken
zijn. Uit die stamboeken neem ik de gezinsgegevens over, met de
kanttekening dat op geboortedata in de kolonieadministratie nooit
blind gevaren kan worden, die moeten altijd gecheckt met officiële
bronnen.
Gezinssamenstelling
● Cornelis Nicola is volgens die kolonieadministratie
geboren ergens in het jaar 1795. Omdat hij een zoon
Cornelis heeft, wordt hij vaak aangeduid als Cornelis senior. Hij
is evenals de rest van het gezin hervormd en hij is getrouwd met:
● Elizabeth Corvezee of Korvezee, geboren
of gedoopt 6 juli 1799. Het echtpaar komt aan met de
volgende kinderen:
● Wilhelmina Nicola, geboren ergens in 1823,
● Cornelis Nicola, geboren 29 mei 1825,
● Neeltje Nicola, geboren ergens in 1829,
● Johannes Nicola, geboren 31 mei 1831,
● Willem Nicola, geboren 13 oktober 1834, en
● Gabriel Nicola, geboren 18 juli 1839, dus zo'n
twee weken oud als ze in de kolonie aankomen.
Vrijstelling van school
Een maandje na aankomst constateert de
adjunct-directeur voor het onderwijs dat zoon Cornelis Nicola van
de dagschool kan worden vrijgesteld. Blijkbaar heeft hij te
Utrecht al onderwijs genoten. Hij gaat nu overdag werken en drie
avonden per week naar de avondschool. Van vrijstellingen van
andere kinderen heb ik geen transcripties dus ik weet niet of die
ook in Utrecht al geleerd hebben.
De familie Nicola is een uitgelezen gelegenheid om eens wat
tuchtzittingen na te lopen, want daar verschijnen ze nogal eens.
Niets gehoord
■ Op de zitting
van 16 mei 1840 als - niet al te gewillige - getuigen. Wilhelmina
en Cornelis junior beweren helemaal niets gehoord te hebben.
Cornelis wordt in bijlage 5 zelfs 'met straffen bedreigd indien
hij de waarheid niet wilde zeggen wat hij gehoord had', maar hij
blijft zich doof houden. Het conflict waarover het hier gaat staat
elders in verhaalvorm.
■ Op de zitting
van 12 februari 1842 (geen transcriptie, alleen
samenvatting) moet vader Cornelis verschijnen omdat hij van de
beddelakens broekjes voor de kinderen heeft laten maken. Voor
mensen die verder onderzoek willen doen is bijlage 1 wellicht
interessant, want daar zal meer hierover staan
Diefstallen
Ook interessant voor verder onderzoek is de kleine raad voor de
gewone koloniën want daar heb ik nagenoeg geen transcripties van.
Wel van de zitting van
5 maart 1842 waar het gezin Nicola een boete van twintig
cent krijgt omdat een of meer kinderen niet naar school zijn
geweest.
■ Op de zitting van de tuchtraad van 27 april 1842 moet
zowel vader Cornelis als dochter Wilhelmina voorkomen. Ik heb geen
transcriptie, alleen een samenvatting in dit overzicht. Vader
Cornelis heeft een kantschop van een medekolonist gestolen en
Wilhelmina heeft aardappelen ontvreemd.
Baldadigheid
Een maand later meldt het stamboek gezinsuitbreiding:
● Anthonius Nicola, geboren 26 mei 1842 (maar zie
ook verderop).
■ Op de zitting
van de tuchtraad van 3 juni 1843 behoort zoon Cornelis tot een
groepje jongeren dat wordt beschuldigd van 'baldadigheid in de
katoenfabriek en tegen de bij den weg gaande vreemdelingen'.
Volgens bijlage 1 bestaat het laatste uit schelden en schreeuwen,
maar Cornelis heeft ook een van de passanten een steen op de rug
geworpen. Als meest schuldige van het groepje krijgt Cornelis de
zwaarste douw.
Weduwe
Op 10 oktober 1843 overlijdt het gezinshoofd Cornelis
Nicola senior, ongeveer 48 jaar oud. Elizabeth Corvezee de weduwe
Nicola blijft achter met zeven kinderen van één tot twintig jaar.
■ De volgende keer dat ze bij de tuchtraad komen, op de zitting van 25
juli 1844, is dat als slachtoffer. Een andere kolonist is dronken
geweest en moet zich verantwoorden voor 'het verontrusten van het
huisgezin van de wed: Nicola'. Nadere bijzonderheden staan
waarschijnlijk in bijlage 1, maar daar heb ik geen transcriptie
van.
Overplaatsing
Op 2 mei 1845 wordt het gezin overgeplaatst. Ze gaan naar
hoeve 73 van Willemsoord, Zie de locatie op dit
kaartje. Dat is een stukje naar het noorden, weg uit de
'jodenhoek'.
Twee maanden later, 9 juli 1845, krijgt dochter
Wilhelmina Nicola drie maanden verlof om een baantje te gaan
zoeken. Zie voor de regeling waarop dat gebaseerd is dit
besluit. Het lukt deze keer niet, op 5 september 1845
is Wilhelmina weer terug op het nest.
Net op tijd om het overlijden mee te maken van haar zusje Neeltje
Nicola op 28 september 1845.
Strafkolonie?
■ Op de zitting
van de tuchtraad van 16 juli 1846 moet Wilhelmina terecht
staan voor diefstal van aardappelen. Ze komt niet opdagen, maar
omdat dit al de tweede keer is wil de raad haar voor onbepaalde
tijd verbannen naar de strafkolonie op de Ommerschans. In de
kantlijn van het verslag wordt door de permanente commissie, die
zo'n verbanning moet goedkeuren, druk gediscussieerd.
Of de diefstal wel bewezen is, dat de vorige keer al vier jaar
geleden was, enzovoort. Wat daar precies uit is gekomen heb ik
niet nagekeken, maar het volgende dat gebeurt is dat Wilhelmina
Nicola op 17 oktober 1846 van de kolonie deserteert.
Waarmee elke dicussie over een mogelijke verbanning verder zinloos
is. Diezelfde dag trouwt ze te Steenwijk.
Per 20 februari 1847 krijgt het gezin een ingedeelde in
huis. Dat is voor het eerst, maar zal daarna vaker voorkomen.
Onophoudelijk twisten
■ Op de zitting
van de tuchtraad van 22 juli 1847 wordt behandeld de
beschuldiging 'tegen de kolonistenvrouwen Friess en Nicola
wegens het onophoudelijk twisten met elkander, en het ontvreemden
van katoenen garens'. Het laatste wordt beschouwd als een
uitvloeisel van het eerste en blijkt in bijlage 4 dusdanig
ingewikkeld dat de tuchtraad het maar laat zitten. Zie over de
familie Friess deze pagina.
Het eerste wordt in bijlage 4 nader omschreven als dat zij 'zoo
erg op elkaar verbitterd zijn dat zij om beuzelingen het grootste
ongenoegen maken elkander voor hoer, dief etc. uitschelden waaraan
een half wijks volk te pas komt'. Oftewel de hele buurt staat mee
te genieten van de scheldpartijen. Beide vrouwen gaan drie dagen
de strafkamer in, maar vrouw Friess blijft nog tweeënhalf jaar
ernaast wonen dus ik ben benieuwd hoe het verder tussen de twee
buurvrouwen gegaan is.
Uitvliegen-1
Op 20 maart 1852 verlaat zoon Cornelis Nicola met drie
maanden verlof de kolonie en keert niet terug. Hij trouwt kort
daarop met de kolonistendochter Adriana Kranendonk, een
kleindochter van een van de
proefkolonisten. Ze blijven in de buurt.
In 1853 wordt hoeve 73 omgenummerd tot hoeve 85 maar hij
blijft wel op dezelfde plek staan.
■ Op de zitting
van de tuchtraad van 20 april 1854 behoort Gabriel Nicola
tot een groep jonge katoenwevers die katoenafval hebben verkocht
aan een vrouw uit Steenwijk die met appels (maar ook pekelharing)
langs de deuren gaat, zie ook bijlage 3. Gabriel gaat voor acht
dagen de cel in.
Uitvliegen-2
Op 31 maart 1858 gaat zoon Willem Nicola met drie maanden
verlof en hij keert niet weer terug.
Bij besluit van 30 augustus 1858 N2 (niet gezien, maar
moet in invnr 895 zitten) wordt bepaald dat de naam van de jongste
zoon niet meer als Antonius maar als Anthonij in de stamboeken
gespeld dient te worden, en wordt zijn geboortedatum veranderd van
26 in 24 mei 1842. De permanente commissie heeft waarschijnlijk
even op wiewaswie gekeken, want daar staan die gegevens ook zo.
Na 1859
Van de periode na 1859 heb ik geen aantekeningen, dus beperk ik
mij tot de gegevens die mevrouw Kloosterhuis heeft verzameld en
die in de kolonistendatabase staan:
In 1860 wordt de hoeve omgenummerd tot hoeve 348.
Op 20 juni 1861 slaagt zoon Cornelis Nicola erin een
koloniale hoeve te verwerven voor hem en zijn gezin en wordt hij
zelf kolonist.
Op 16 januari 1863 krijgt ook zoon Gabriel Nicola een
hoeve op de kolonie Willemsoord, na te zijn getrouwd met de
kolonistendochter Wilhelmina Kist.
En op 12 juli 1867 wordt de hoeve van de weduwe Nicola
overgeschreven op naam van zoon Johannes Nicola, die met
kolonistendochter Boukje de Lange is gehuwd. Er zijn nu DRIE
hoeves in Willemsoord in handen van de familie. Dat blijft
meerdere jaren zo, waardoor er al met al een heleboel Nicola's op
de kolonie hebben gewoond. Bovendien woont broer Anthonij, die ook
met een kolonistendochter Kist getrouwd is, ook nog vlak in de
buurt (Steenwijkerwold).
Elizabeth Corvezee weduwe Cornelis Nicola overlijdt na een dikke
dertig jaar in de kolonie te hebben doorgebracht op 17 mei
1870.