Naar het overzicht van de BRONNEN
Je kunt hieronder de verantwoording bekijken of de pdf hiernaast
openen en desgewenst ophalen.
Uit de raad van toezicht Wilhelminaoord, pagina 139
Het verhoor van Elsje Jacobs komt uit het Proces verbaal van het
verhandelde door de raad van toezigt in kolonie N2 op den 28e
februarij 1832, welke proces-verbaal hoort bij de raad van politie
en tucht van 29 februari 1832, invnr 1615. Zie
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/1832VK/18320229VK.html
Terwijl hij aan het roggen dorschen was, pagina 139
De verliefde jonge hulponderwijzer is Christiaan Johannes Auberlé.
de niet gunstig bekend staande kolonistendochter is een niet bij
voornaam bekende dochter van Hendrik Jans Taatgen, kolonist uit
Farnsum bij Delfzijl. Het verhaal komt uit brieven op 15 en 17
juni 1820 van respectievelijk Johannes en Benjamin van den Bosch,
invnr 55; brieven van 23 en 30 september 1821 van directeur Wouter
Visser, invnr 59; brievn van 19 en 24 februari 1822 van directeur
Visser, invnr 60.
Harm Mooi, soms geschreven als Mooij, komt niet in de strafkolonie
terecht, want hij deserteert voor die tijd.
Elsje Jacobs wel. Ze komt 14 maart 1832 in de strafkolonie aan,
invnr 1584 folio 11. Daar wordt op 19 mei 1832 geboren Harme
Albert Jacobs, maar die overlijdt al op 26 december 1832, invnr
1584 folio 4. Kort daarop, 12 januari 1833, vlucht Elsje van de
strafkolonie weg. Ze trouwt volgens wiewaswie op 29 november 1835
te Purmerend.
Alida Wild is afkomstig uit Steenwijk en Willem Nieuwenhuizen uit
's Gravenhage, ze zijn allebei ingedeeld bij de huisverzorger Jan
Ragius, kolonie 3 hoeve 70.
De zaak tegen Alida en Willem wordt behandeld bij eerst de raad
van toezicht van Willemsoord en daarna de raad van politie en
tucht voor de gewone koloniën op dezelfde dag, 28 mei 1831, invnr
1615. Zie het zittingsverslag:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/1831VK/18310528VK.html
Willem Nieuwenhuizen komt op 12 juni 1831 aan in de strafkolonie,
invnr 1580 folio 13. Hetzelfde invnr en folio melden de aankomst
van Alida Wild, als Aaltje Wild, zes dagen later, op 18 juni 1831.
In de strafkolonie wordt op 18 juli 1831 geboren dochtertje
Henrika, die op 15 augustus 1831 overlijdt, kolonistendatabase op
www.alledrenten.nl.
Alida Wild wordt vrijgelaten op 4 oktober 1832 en keert dan terug
naar de kolonie Wilemsoord als ingedeelde, invnr 1584 folio 10.
Willem Nieuwenhuizen komt vrij op 15 juni 1833 en verlaat dan de
kolonie.
Eeren en trouwen, pagina 141
De ingedeelde Barbera Hendriks en de kolonistenzoon Franciscus
Bodenstaff moeten verschijnen voor de raad van politie en tucht
van 10 november 1829, invnr 1615. Blijkbaar was de permanente
commissie hierover getipt.
Dat zittingsverslag komt nog op mijn site. Je kunt checken of die
er al opstaat op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/0000VK.html
Barbera en Franciscus komen 8 december 1829 aan in de strafkolonie
en daar wordt op 16 april 1830 geboren Geertje of Guurtje
Bodenstaff, invnr 1580 folio's 8 en 9.
Op 1 september 1831 wordt nog geboren Johannes Bodenstaff, voordat
het hele gezelschap op 4 oktober 1832 wordt vrijgelaten en als
arbeidershuisgezin in Veenhuizen wordt geplaatst, invnr 1584
folio's 1, 3 en 8.
Het vriendinnetje van de kolonistenzoon Jan Beets heet Joanna
Zeverink of Zeeverink. Het stel verschijnt voor de raad van
politie en tucht van 9 juli 1831, nadat zij op vrijdag 8 juli 1831
voor de raad van toezicht van Frederiksoord waren geweest, invnr
1615. Zie het zittingsverslag:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/1831VK/18310528VK.html
Jan Beets en Joanna Zeverink en dochter Zeitje (die dus in de
vrije kolonie nog geboren is) komen 20 november 1831 in de
strafkolonie aan. Jan Beets gaat 3 maart 1832 in militaire dienst,
Joanna en Zeitje worden 7 februari 1835 ontslagen en verlaten dan
de koloniën, invnr 1584, de folio's 4, 10 en 11.
De hier aangehaalde zitting met Catharina Francina Puper is op 21
juli 1838, voorafgegaan door de raad van toezicht van
Wilhelminaoord van 5 mei 1838, invnr 1616. Uit eerstgenoemde
verslag blijkt dat Isaac Beun op 18 mei is gedeserteerd.
Dat zittingsverslag komt nog op mijn site. Je kunt checken of die
er al opstaat op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/0000VK.html
Isaac Beun verschijnt 'zaturdag den 8 september 1838' voor de raad
van toezicht van Wilhelminaoord en later diezelfde dag voor de
raad van politie en tucht, invnr 1616.
Dat zittingsverslag komt nog op mijn site. Je kunt checken of die
er al opstaat op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/0000VK.html
Het stel zal niet in de strafkolonie terechtkomen, ze deserteren
allebei van de kolonie voor ze ernaartoe gebracht kunnen worden en
vestigen zich in een huttendorp.
Barend, Johannes, Klazina Wilhelmina, Johanna Margaretha,
Hermanus en Marchien, pagina 142
Berendina van Putten en Hendrik Batink verschijnen voor de raad
van toezicht van Willemsoord op 14 februari 1834 en de volgende
dag voor de raad van politie en tucht van de gewone koloniën,
invnr 1615.
Dat zittingsverslag komt nog op mijn site. Je kunt checken of die
er al opstaat op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/0000VK.html
Ze trouwen op 27 februari 1834 in Steenwijkerwold. Ze komen in de
strafkolonie aan op 21 maart 1834, invnr 1584 folio 6. Het eerste
kind wordt geboren 30 juli 1834, Nicolaas die al heel jong weer
zal overlijden. Daarna volgt het in de titel genoemde rijtje. De
inschrijving van de familie loopt door in invnr 1585 folio 16,
waar ook hun ontslag op 4 juni 1847 vermeld wordt. Ze gaan dan als
arbeidershuisgezin naar Veenhuizen.
Hij had zich uitgegeven voor een tuinman te Noordwolde, pagina
144
De kwestie rond Maria Catharina de Koning speelt donderdag 5 juli
1838 voor de raad van toezicht in Frederiksoord en 21 juli 1838
voor de raad van politie en tucht van 21 juli 1838, invnr 1616.
Die zittingsverslagen komen nog op mijn site. Je kunt checken of
die er al opstaat op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/0000VK.html
Maria Catharina komt 13 september 1838 in de strafkolonie aan en
mag 6 oktober 1840 terug naar Frederiksoord, invnr 1585 folio 5.
De andere Catharina heet voluit Catharina van de Broek, volgens de
kolonieadministratie geboren 17 maart 1807. Zij is haar koloniale
carrière begonnen als wees in het kinderetablissement te
Veenhuizen. Als ze daar door Haarlem naar toe gestuurd wordt is ze
al 21 jaar, wat erop duidt dat er volgens haar oude woonplaats
iets met haar loos is.
Weesnummer 594, aangekomen 23 juni 1828, ontslagen 8 december
1831, invnr 1571. Maar dat ontslag betekent niet dat ze weer naar
Haarlem terug gaat, het betekent alleen dat Haarlem haar laat
overschrijven op 'de tweede helft van het contract van 16/19 juni
1826'. Per 9 december is ze als zodanig bewoner van Veenhuizen-3.
Op 3 januari 1832 gaat ze van daar over als ingedeelde naar de
vrije kolonie Wilhelminaoord. Eerst bij de huisverzorger Althoff
en daarna bij Willemse.
Catharina van de Broek moet voor de raad van toezicht van
Wilhelminaoord verschijnen op 17 september 1833 en een dag later
voor de raad van politie en tucht, invnr 1615.
Die zittingsverslagen komen nog op mijn site. Je kunt checken of
die er al opstaat op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/0000VK.html
Zeer geconfusioneerd weggelopen, pagina 145
De zaak van Jan Lodewijk speelt eerst bij de raad van toezicht van
Willemsoord op 27 oktober 1831 en dan bij de raad van politie en
tucht van 29 oktober 1831, invnr 1615.
Die zittingsverslagen komen nog op mijn site. Je kunt checken of
die er al opstaat op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/0000VK.html
Lammigje of Lammechien baart op 29 januari 1832 in de strafkolonie
Jan Brands, die 29 mei 1832 overlijdt, invnr 1584 folio 4.
Lammigje wordt eerder vrijgelaten dan de anderen, ze gaat op 2
november 1834 terug naar de vrije koloniën, invnr 1584 folio 11.
Jan Lodewijk en zijn gezin gaan op 28 februari 1835 terug naar
Willemsoord, invnr 1584 folio 2.
Dat men man en vrouw niet willekeurig van elkaar kan scheiden,
pagina 147
De uitspraak dat men man en vrouw niet willekeurig van elkaar kan
scheiden komt vaker voor, bijvoorbeeld bij de zitting van de raad
van politie en tucht van 8 februari 1843, invnr 537.
Op 12 maart 1831 komt vrouw van Dijk aan de kleine raad vragen om
twee weken verlof om 'hare zieke zuster te bezoeken in
Monnikendam'. Zie het verslag van de kleine raad, invnr 1624:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/KleineRaad/183103kr.html
Hilletje heet voluit Hilletje Pieters Kok. Ze trouwt de weduwnaar
Steunenberg.
De zaak met haar en Cornelis van Dijk komt voor de raad van
politie en tucht op 2 februari 1832, invnr 1615. Zie het
zittingsverslag:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/1832VK/18320202VK.html
Als ik eens wat met u doen mag, zult gij dit horlogie van mij
hebben, pagina 149
Bronnen voor deze paragraaf:
- 14 februari 1834: brief van Konijnenburg, met
- bijlage verslag geneesheer Ommerschans, gedateerd 4 februari
1834, invnr 145.
- 25 februari 1834: reactie permanente commissie, invnr 421.
- 15 maart 1834: brief van Konijnenburg, met
- bijlage nota met ondervragingen, gedateerd 14 maart 1834, invnr
146.
- 27 maart 1834: reactie permanente commissie, invnr 422.
- uitgaande post permanente commissie 24 mei 1834 N1, invnr 424.
- 6 juni 1834: brief van Konijnenburg, invnr 149.
- uitgaande post pc 16 juni 1834 N1, invnr 425.
- 11 juli 1834: Binnenlandse Zaken geeft uitsluitsel over de
rekwesten, invnr 149.
Het slachtoffer heet Pieter Curtenius, de dader Egbert van Hoek.
Iemand op de publieke weg in den omtrek van de Kerken, pagina
151
De zwangere zaalopzienersdochter heet Trijntje van den Berg, haar
vader Arend van den Berg. De kwestie speelt voor de 'Raad van
Tucht en Policie voor Kolonisten Huisgezinnen' op 12 februari
1841. Zie het zittingsverslag:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/VHarb/1841arb/18410212arbVH1.html
De Haarlemse kolonist die zijn gezin mishandelt is Johannes Inpijn
of Impijn. De kwestie komt aan de orde bij de raden van politie en
tucht van 2 january 1841, 27 april 1842 en 8 februari 1843. Die
zittingsverslagen komen nog een keer op de site. Je kunt hier
checken of ze er al opstaan:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/0000VK.html
Het arbeidersgezin waar het hommeles is, is dat van C. van
Goederen en Sjoukje Ubbes Wynia weduwe Rodenburg. Het komt voor
bij de 'Raad van Tucht voor Arbeiders huisgezinnen op den 17 Junij
1848'. Zie het zittingsverslag:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/VHarb/1848arb/18480617arbVH1.html
Verkeering met een particulier persoon, pagina 153
Bronnen voor deze paragraaf:
- 10 april 1834: brief Burgemeester en Assessoren Beemster, invnr
147.
- 12 mei 1834: brief directeur N873, invnr 148.
- Uitgaande post van de permanente commissie 28 mei 1834 N20,
invnr 424.
- 30 mei 1834: Tuchtzitting Ommerschans: 'Raad van Tucht gehouden
in het gesticht de Ommerschans, op vrijdag den 30e mei 1834'. Zie
gedeeltelijke transcriptie:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/OS/1834OS/18340530OS.html
- 4 juni 1834: brief van de Beemster, invnr 149
- Uitgaande post permanente commissie 23 juni 1834 N7 & N10,
invnr 425. Op dezelfde dag komen binnen toestemming van de
Beemster en tuchtverslag Ommerschans.
Dienstmaagd, pagina 154
Over de grafsteen van Antje Molenbroek en haar inschrijvingen als
dienstmaagd bij dominee Campagne, zie:
http://www.bonmama.nl/nieuwsbrief20170122.html
Ongeoorloofde gemeenschap in het veen achter een turfbult,
pagina 156
Bronnen voor deze paragraaf:
- 'Raad van Tucht te Veenhuizen den 28 November 1835', invnr 1615.
Zie het verslag:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/VHbed/1835bed/18351128bedVH2.html
- Brief van de directeur 21 januari 1836, invnr 167
- Brief van Eksteen dd 21 november 1836, invnr 177.
Om reden hij zoo dikwijls al bedrogen was, pagina 158
De bedelaar die over het hek klimt en klappen geeft, is Cornelis
Kammeijer. Ontvangster van de klappen is Alida Ontrop.
De kwestie komt aan de orde in de tuchtraad van de Ommerschans op
25 februari 1832, met bijbehorend proces verbaal door Cornelis
Wilhelmus Rensing. Zie het zittingsverslag:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/OS/1832OS/18320225OS.html
en het proces verbaal:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/OS/1832OS/18320224OS.html
Schuldig aan de steekpartij in de kerk is Cornelis van Liempt.
Zijn slachtoffer is Adriana Gezina Jetske Ladenius.
De kwestie wordt beschreven in een brief van de directeur dd 30
augustus 1834, met een bijgevoegd proces verbaal vanuit de
Ommerschans, alles invnr 150.
Verzot op het mannelijk geslacht, pagina 160
Betrokkenen zijn de strafkoloniste Hendrika Speelmeijer, weduwe
Van Rooijen, en de bedelaarskolonist Van Schrevensdijk.
Het speelt bij de raad van tucht voor de Ommerschans 'op Dingsdag
den 22n. December 1835 s’avonds te zes uren', invnr 1623. Zie het
zittingsverslag:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/OS/1835OS/183512221800OS.html
Als zij de kagchel in de school kwam potlooden, pagina 161
Een overzicht van materiaal over het onderwijs staat op
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Onderwijs/index.html
De kwestie met Hoogstra en vrouw Wiemes speelt op de raad van
tucht voor de Ommerschans ' op Dingsdag des avonds te Zeven Uren
op den 22 December 1835'.
Zie het zittingsverslag:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/OS/1835OS/183512221900OS.html
Onderscheidene kinderen heeft hij wel eens onfatsoenelijk
geslagen, pagina 164
Zie voor de vermoedelijke locatie van de school de illustratie op
p 23.
Een overzicht van materiaal over het onderwijs staat op
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Onderwijs/index.html
De verplaatsing van de school naar de zuidwal wordt genoemd in De
bedelaarskolonie blz invullen
In dat boek wordt ook, op blz `221, vermeld dat het gebouwtje
volgens de papieren van de brandwaarborgverzekering (invnrs
1295-1296) een waarde van?
De aantekeningen van de latere pastoor die de geschiedenis van de
parochie beschrijft zijn bewaard gebleven bij het Historisch
Centrum Overijssel, toegang 337, invnr 22.
De nota van Haijo Hoogstra met klachten over zijn hulpmeester
Louis Lolkema wordt behandeld op de tuchtzitting van 31 december
1835.
De nota valt na te lezen op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/OS/1835OS/18351231pvOS.html
De behandeling ervan bij de raad van tucht op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/OS/1835OS/18351231OS.html