Naar het overzicht van de BRONNEN
Gedreigd hem een froets te zullen spelen, pagina 301
Informatie over de tuchthandhaving in Veenhuizen en de Ommerschans
na 1859 komt uit Drents Archief toegang 0137.01, het archief van
de Rijkswerkinrichtingen te Veenhuizen en Ommerschans 1858 - ca
1960, invnr 49.
Dit is het enige uitstapje dat ik maak naar een ander archief dan
het archief van de Maatschappij van Weldadigheid met toegang 0186.
Verder komt alles weer daaruit.
De reglementen van beheer voor de koloniën Frederiksoord,
Wilhelminaoord en Willemsoord bevinden zich in de invnrs 1630 tot
en met 1633, met wijzigingen erop in invnr 1634.
Verslagen van de tuchtzittingen in die koloniën na 1859 zijn in de
invnrs 3283 tot en met 3285. Het ontvreemden van stenen komt aan
de orde in de zitting van 24 mei 1860, invnr 3283. Dader is de
kolonist Pieter Holland Hess. Asperslag is de zwager van Hess en
getuigen zijn Van Galen en K. van Buiten. De stomdronken kolonist
is Johannes Mattheus Coenraadts. Zie het zittingsverslag:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/1860VK/18600524VK.html
De kwestie met de vermoorde kat was aan de orde gekomen op 30 juni
1859, ook invnr 3283 met als uigescholdene kolonist S. Pronk en
als getuigen A Boon, Verschoor, Landsbach en Olie. Zie het
zittingsverslag:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/1859VK/18590630VK.html
De volgende zitting is op 31 augustus 1860, ook invnr 3283.
Beschuldigd van baldadigheid aan een leegstaande hoeve worden
Johannes Leniger, Gerrit Leniger, Jacobus Johannus Stolmijer en
Anna Stolmeijer, met als getuigen A. Kleinman en H.
Huntelaar. De kolonist die zich 'onbetamelijk en lasterend heeft
uitgelaten' is Kranendonk. Bij de andere gevallen zijn de namen
niet opgenomen. Zie een samenvatting van de zitting:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/1860VK/18600831VK.html
Vrijboer Willem Harbrecht, pagina 303
In de stamboeken:
- In invnr 3006: hoeve 38: Willem van Doozen is
doorgestreept en er bijgeschreven staat Harbregt, met echtgenote
en drie kinderen, plus 's mans ouders Christiaan Wilem Harbregt /
Willempje van der Doozen. Volgens deze inschrijving is Harbregt
geboren in Voorburg.
Aantekeningen: 1 januari 1861 vrijboer - de naam veranderd van van
Doozen in Harbregt zie mutatiestaat februari 1861.
- In invnr 3007: Nu staat er gewoon Willem Harbregt.
Inmiddels zes kinderen. Christiaan Willem & Willempje, maar de
laatste doorgestreept, want 23 oktober 1867 overleden. Hoevenummer
38 wordt hoevenummer 194.
- Catharina komt (weer) in de kolonie aan op 18-01-1861. Met
echtgenoot Jacobus Johannes Schaeffer. Aantekeningen: Uit
Noordwolde. Afdeling Amsterdam in vervanging. Ze staat in de
administratie als Catharina Scholsbroek.
- Geertruida Elisabeth komt (weer) in de kolonie aan op 26-02-1861
(dus nog geen maand later dan haar zus). Met echtgenoot Frederik
Adolph. Schnoor en 2 kinderen (er zullen er nog drie volgen).
Aantekeningen: Plaats van herkomst: Noordwolde. Van de Afd.
Amsterdan, in vervanging.
- Elizabeth Geertruida komt (weer) in de kolonie aan 03-07-1866.
Met echtgenoot Antonie van der Sluis. Uit het huwelijk zuellen zes
kinderen geboren worden. Aantekeningen: Plaats van herkomst:
Vledderveen. Van de Afd. Utrecht.
Voortaan voor rekening van het Rijk, pagina 305
Van dit onderwerp zal ik een aparte pagina maken.
Dat die koe door den trein is overreden, pagina 308
Een overzicht van de gehouden zittingen van de raad van tucht van
1867 tot 1885, waarop kan worden gezien hoe vaak de raad
bijeenkomt staat op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/18671885VK.html
De kwestie met de koe en de trein komt voor de raad op 17 december
1870. De koehoeders zijn Arie Kamans, geb. 07-08-1854, zoon van
Willem Kamans en Hendrika Catharina Doornbos, en Pieter Veenstra,
geb 15-12-1856, zoon van Bouke Tjerks Veenstra en Fetje Schippers.
Een transcriptie van het verslag van de zitting valt te lezen op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/1870VK/18701217VK.html
Informatie over Susanna Wedepoel uit Goes komt uit A.L. Kort,
'Armoede en armenzorg in Goes 1860-1914', in: Historisch Jaarboek
voor Zuid- en Noord-Beveland No 11 (1985), pag. 40. Haar vertrek
uit de kolonie komt uit invnr 3011 hoeve 255. In de
kolonistendatabase op www.alledrenten.nl staat ze als Weedepoel.
Haar man heet Jan de Herder.
Het oogenblik nu niet gunstig om de oogst in te nemen, pagina
310
Het getuigenverhoor op 20 april 1885 bevindt zich in invnr 3285.
De wijkmeester heet Vossebelt, zijn slachtoffer is Leentje
Klijzing. De 'arme weduwe' is de weduwe Kranendonk, de
onderdirecteur is Gerrit Schothorst. Andere getuigen die optreden
zijn de vrijboer G. Jacett en de dochter van den vrijboer Jordan.
Een transcriptie van het getuigenverhoor staat op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/1885VK/18850420VK.html
De laatste zitting op 19 juni 1885 bevindt zich in invnr 3285.
Naast Johanna Onrust, Jan Beun en de metselaar die J. Belt heet,
treedt hier op F. van Rooij bij wie Johanna Onrust is
ondergebracht. Een transcriptie van het zittingsverslag is te
lezen op:
http://www.schackmann.nl/proefkolonie/Tucht/1VK/1885VK/18850619VK.html
Volgens het Bevolkingsregister Vledder - bestedelingenregisters
Frederiksoord 1890-1900, wordt Johanna Onrust weer in de kolonie
opgenomen op 1 oktober 1899, ongehuwd, woonachtig Frederiksoord
101, vorige woonplaats Weststellingwerf.
In hetzelfde register 1900-1910 is 101 doorgestreept en staat ze
op 100, beroep werkmeid,
In hetzelfde register 1910-1920 staat ze ingeschreven op
Frederiksoord 100, met als beroep dienstbode.
Zij overlijdt 06-11-1949 op 87-jarige leeftijd.
Bij de overige paragrafen zijn geen bronnen gebruikt:
Verzedelijken en beschaven, pagina 312
Verheffen, pagina 314
Stamboek der strafkolonisten, pagina 316
Betere mensen, pagina 318