Naar het overzicht
van Veenhuizense weeskinderen
In het begin van de kindergestichten werkt de opsporing nog niet perfect. De eerste zes die ervandoor gaan - zie hier voor hun namen en weinige gegevens - worden nooit teruggevonden. Maar de op 20 juli 1824 weggelopen Jan Vos, Cornelis Blom en Gerrit Kuit worden na een half jaartje wel opgespoord en gevankelijk teruggevoerd naar Veenhuizen. Hun terugkeer wordt vermeld op pagina 75 van De kinderkolonie.
Dat zij op 30 januari 1825 worden teruggebracht is een primeur, maar zoiets zal in de verdere geschiedenis van de kindergestichten honderden keren gebeuren. Zie de verslagen van de Raad van Tucht bij Veenhuizen-1 en de verslagen van de Raad van Tucht bij Veenhuizen-3. De meeste tuchtzittingen betreffen jongeren die door een veldwachter of politieman van desertie zijn teruggebracht.
De drie jongens zijn klantjes van het Aalmoezeniersweeshuis in
Amsterdam. Ze staan ook op de lijst die de regenten van dat huis
op 30 januari 1824 hadden gemaakt, zie hier. Jan Vos met
volgnummer 180, Cornelis Blom met nummer 168 en Gerrit Kuit met
nummer 175. Zoals daar vermeld zijn ze per 1 januari 1824 geen van
drieën ouder dan elf jaar.
Ze waren door het Aalmoezeniersweeshuis uitbesteed bij boeren in
Heemse, een dorp in Overijssel aan de oevers van de Vecht
bij Hardenberg. Vanuit die plaats waren op 20 februari 1824
vijftien jongeren het kindergesticht binnengekomen. De drie hadden
het dus vijf maandjes aangekeken voordat ze er vandoor gingen. Hun
gegevens zijn te vinden op de scans van het register van
Veenhuizen-1 met invnr 1571. Zie helemaal bovenaan de pagina hoe
die scans te bereiken zijn.
● Jan Vos heeft weesnummer 94. Hij is rooms en zijn geboortejaar
wordt geschat op 1812. Aantekening: 'J.Vos gedeserteerd 20 July
1824'. Nadat hij is teruggebracht, krijgt hij weesnummer 773. Na
een half jaar gaat hij er op 9 juli 1825 weer vandoor en
dit keer slaagt hij erin weg te blijven.
● Cornelis Blom heeft weesnummer 82. Hij is rooms, zijn
geboortejaar wordt geschat op 1813 en als zijn geboorteplaats
wordt Leeuwarden genoemd. Na zijn afwezigheid van 20 juli
1824 tot 30 januari 1825 heeft hij weesnummer 771 en wordt zijn
geboortedatum veranderd in 'december 1812'. Hij zal bij de
nieuwe vlucht van Jan Vos gedacht hebben: Dan ik ook!! Hij
deserteert op 11 juli 1825, dus twee dagen na Vos, maar
hij wordt diezelfde dag al weer teruggevoerd. Hij verlaat
tenslotte het kindergesticht door bij de marine te gaan: 'Blom in
zeedienst 23 April 1828'.
● Gerrit Kuit heeft weesnummer 89. Hij is hervormd en zijn
geboortejaar wordt geschat op 1812. Na zijn terugkomt krijgt hij
weesnummer 772 en hij is de enige van de drie die ook voorkomt in
het latere register met invnr 1410 en het nog latere register met
invnr 1411, Daarvan zijn ook scans en daarin wordt zijn
geboortedatum gepreciseerd tot 4 november 1812. Hij zal op
de gebruikelijke leeftijd van rond de twintig het gesticht
verlaten: 1 mei 1832.